علت ها و درمان توهمات شنیداری

توهمات شنیداری، ادراکات شنیداری هستند که در غیاب محرک صوتی خارجی تجربه می شوند. برای سالیان متمادی، توهمات شنیداری قلمرو روانپزشک و روانشناس بالینی بود. با این حال، اخیرا شنوایی شناسان کمک قابل توجهی در درمان این عارضه داشته اند.

توهمات شنیداری نه تنها در افراد مبتلا به مشکلات روانپزشکی بلکه در افرادی که دچار مشکلات شنوایی هستند نیز دیده می شود.

تجربه توهمات شنیداری را می توان به عنوان یک اختلال شنوایی در نظر گرفت که یک ارتباط آناتومیک و فیزیولوژی برای آن وجود دارد.

افرادی که بدون هیچگونه بیماری روانپزشکی همراه، از توهمات شنیداری رنج می برند، باید مبتلا به نوعی اختلال عملکرد شنوایی در نظر گرفته شوند. همچنین منطقی به نظر می رسد که حتی در بیماران مبتلا به بیماری روانپزشکی، سیستم شنوایی در ایجاد توهم نقش داشته باشد.

افراد مبتلا به توهمات شنیداری، صدا را به هر شکل درک می کنند. بنابراین مکانیسم ادراک شنیداری باید به نحوی فعال شود.

انواع مختلف توهمات شنیداری

1. سوت
2. تق تق
3. دست زدن
4. تیک تیک
5. جیغ
6. انواع صوت
7. گفتار قابل فهم
8. گفتار نامفهوم
9. آواز
10. موسیقی

در توهمات شنیداری ممکن است چندین صدا بصورت همزمان یا اصوات ناگهانی در زمان های مختلف شنیده و درک شوند. با این وجود، در بسیاری از موارد صداهای شنیده شده توسط افراد مبتلا به توهمات شنیداری شبیه بهم هستند.

علائم توهمات شنیداری

توهم شنیداری مثل وزوز گوش و هایپراکیوزیس، یک علامت است. ممکن است با اختلال سیستم شنوایی محیطی یا مرکزی و اختلال روانپزشکی همراه باشد.

در برخی موارد همراه با توهمات شنیداری، فرد دچار توهماتی در سایر حواس، عمدتا بینایی می شود.

تجربه توهمات شنیداری می تواند برای فرد بسیار آزاردهنده باشد . در نتیجه، فرد ممکن است عصبی، ناراحت، تحریک پذیر و یا نگران شود. این فشار روانشناختی و عاطفی، توهمات شنیداری را بسیار بدتر می کند.

شیوع توهمات شنیداری

مطالعات شیوع یابی توهمات شنیداری، آماری بالاتر از حد انتظار نشان می دهند. در یک مطالعه بزرگ مقیاس متشکل از افراد جوان تا سالمند، 2 تا 3 درصد از افراد تجربه توهمات شنیداری را گزارش کردند. شایع ترین نوع توهم شنیداری گزارش شده (شنیدن صداها) است. و همچنین گزارش شده که توهم شنیداری در بین زنان شایعتر از مردان است.

توهم بصری شایعترین توهم گزارش شده می باشد و به ترتیب توهم پیکری و بویایی در رتبه های بعدی قرار دارند.

شیوع توهمات شنیداری در جمعیت افراد مبتلا به اسکیزوفرنی از 60 تا 80 درصد متغیر است. یکی از عواملی که احتمالا بر بروز و شیوع توهمات شنیداری تاثیرگذار است، وزوز می باشد.

گاهی اوقات افتراق وزوز ا توهمات شنیداری دشوار است.

علت توهمات شنیداری

توهمات شنیداری اغلب با اختلالات روانپزشکی همراه است اما می توانند با درگیری سیستم شنوایی محیطی و یا مرکزی هم همراه باشد. در مورد اختلالات روانپزشکی، توهم شنیداری بیشتر با اسکیزوفرنی مرتبط است.

افسردگی، اختلال اجباری و مجموعه ای از علائم روانپزشکی دیگر نیز با توهم شنیداری مرتبط هستند. اما همزمانی این اختلالات با هم بسیار کم رخ می دهد.

کم شنوایی متوسط تا شدید درازمدت بخصوص در افراد سالمند، می تواند مبنای توهم شنیداری باشد. این احتمالا به محرومیت شنوایی طولانی مدت پس از کم شنوایی مربوط است. همچنین پژوهش های بسیاری ضایعات کانونی مغز (صرع، تومور، سکته) و بیماری های دژنراتیو را در وقوع توهم شنیداری دخیل می دانند.

مکانیسم های پاتوفیزیولوژیک زمینه ساز توهمات شنیداری ناشناخته هستند. با این حال، بنظر می رسد که نظریه پیشرو یکی از این مکانیسم های پاتوفیزیولوژیک را کاهش اتصالات عصبی و تخلیه عصبی تصادفی در نواحی شنیداری مغز می داند. فرض بر این است که کاهش اتصالات عصبی پیامد محرومیت شنوایی، آسیب های وارده، پیری و سایر مکانیسم ها است که سبب می شود مناطقی از مغز به تنهایی و در انزوا کار کنند( یعنی به طور مطلوب با سایر مناطق مغز در ارتباط نباشند) و بطور تصادفی این صداها ایجاد می کنند.

نظریه تخلیه عصبی می گوید که مولدهای غصبی آسیب دیده در قشر شنوایی مشابه کانون های صرع سبب می شوند که یک سری دسته های نورونی شلیک کنند که نتیجه آن توهم شنیداری است.

بیماری هایی که می توانند باعث ایجاد توهمات شنیداری شوند؟

• پزشکی

1. بیماری های پزشکی یا عوارض جراحی: روان آشفتگی، اختلالات متابولیک، سپسیس، نارسایی قلبی، تب بالا و عفونت، بیماری غده تیروئید
2. کم شنوایی
3. بیماری سیستم عصبی: آلزایمر، دمانس مغزی، پارکینسون، بیماری عروق مغزی، تومور، آبسه، کانتیوژن مغز، مننژیت، انسفالیت، سردردهای میگرنی، صرع

• روانپزشکی/روانشناختی

1. مسمومیت با الکل
2. اختلالات روانی: اسکیزوفرنی، اختلالات عاطفی (افسردگی شدید/شیدایی)، دمانس، روان پریشی پس از زایمان، اختلال شخصیت مرزی
3. اختلال استرس پس از سانحه
4. استرس عاطفی شدید

• موقتی

1. اختلالات خواب و بیداری: توهم پیش از خواب و پس از بیداری
2. سوگواری
3. انزوای طولانی مدت

درمان توهمات شنیداری

• اولین راه برای کمک به مبتلایان توهمات شنیداری، درمان اختلالات پزشکی زمینه ای است. این علل زمینه ای میتوانند متعدد باشند، از تب بالا گرفته تا تروما.
• همچنان یکی از راه های کنترل و مهار توهمات شنیداری، دارودرمانی می باشد.
• مشاوره و آموزش برای برخی از بیماران مبتلا به توهم شنیداری، نتایج مثبتی به همراه داشته است.
• تحریک مغناطیسی فراجمجمه ای TMS
• مسکینگ: در افراد دچار کم شنوایی دراز مدت، محرومیت یک عامل کلیدی و مهم است و تجویز سمعک بسیار موثر است.